Agama Gaberahamo

(Saekhu moroi ba Agama Samawi)

Agama Gaberahamo ma abölö faudu Ngafu Agama Gaberahamo no töi ni'oguna'ö ba wangosili ilmiah (li Indonesia penelitian ilmiah) ba wanötöi fefu agama samaduhu'ö Aberahamo tobali ama zamati khöra. Ba li Indonesia lafotöi ia Agama Abrahamik, ba li Inggris Abrahamic religions. Ba hiza so ba gotalua niha ba Indonesia zabölö omasi mangoguna'ö li Arab andrö wa latötöi ia agama samawi. Te ena'ö alio ta'ila geluahania abölö sökhi tatötöi manö ia Agama Gaberahamo ma zui Ngafu Agama Gaberahamo, eluahania fefu agama si tefaböbö khö Gaberahamo.

Simbol zi tölu agama fondrege sebua samaduhu'ö Aberahamo tobali ama zamati khöra: Kristen, Islam ba Yahudi

Agama-agama si tefaböbö khö Gaberahamo andre ya'ia da'ö agama Yahudi, agama Niha Keriso, ba agama Islam.

Ngafu Agama Gaberahamo bulö'ö

Yahudi bulö'ö

 
Simbol agama Yahudi

Bakha ba agama Yahudi latötöi Gaberahamo Amama Aberahamo (Avraham Avinu (אברהם אבינו))[1] ba latötöi Lowalangi Lowalangi Gaberahamo, Lowalangi Giza'aki ba Lowalangi Yakobo (Elohei Abraham, Elohei Yitzchaq ve Elohei Ya'aqob). Ba ngawalö döi ni'oguna'ö andre oroma wa la'odane-danegö wamatira bakha ba wamati si no ibörötaigö Aberahamo.

Niha Keriso bulö'ö

 
Simbol agama Kristen

Bakha ba agama Niha Keriso, lafotöi Aberahamo ama zamati. Simane ndra niha Yahudi omasi göi ndra niha Keriso wamaduhu'ö wa famatira khö Lowalangi no amatohula wamati moroi khö Gaberahamo. Ba mböröta ira niha Keriso no föfö bakha ba agama Yahudi.[2][3][4] Ba hiza lö ara me no mate Yesu, solohi khönia nifotöi ira niha Keriso oi muzawili misa ba si sagörö gölana wamatörö Roma ba famahaö wamatira itugu ara itugu fabö'ö moroi ba wamahaö bakha ba agama Yahudi.[5]

Islam bulö'ö

 
Simbol agama Islam

Simane ndra niha Keriso si tohare aefa ndra niha Yahudi, simanö göi ndra niha Islam nifasindro Muhammad ba danö Arabia me otu ndröfia si fitu, omasi ira wamaigi famatira tobali föfö wamati soroi khö Gaberahamo.[6]

Söndra fanenaŵa bulö'ö

Lö ha sara zöndra fefu ndra sangosili ilmiah sanandrösa ba wamöfö'ö agama-agama andre barö döi Agama Gaberahamo. Ba gotaluara so zangosili sotöi Alan L. Berger. Molo'ö Alan, heŵa'ae so zi fakhili ba gotalua fefu agama Gaberahamo, so "zindruhu fabö'ö sibai ba gotalua fefu tradisi" andrö. Heŵa'ae "agama Niha Keriso ba Islam tumbu moroi ba agama Yahudi", tölu lala wamati nifotöi monoteis andre[7] no oi latörö lalara ero zamösana.[8]

Sangosili bö'ö sanenaŵa famotöi Agama Gaberahamo töinia Aaron W. Hughes. Molo'ö Aaron, famöfö'ö agama Yahudi, Niha Keriso ba Islam bakha ba zi sambua kategori, tola mondrou'ö nifotöi dialog ba gotalua agama-agama. Ba hiza famöfö'ö simane andre tenga sindruhu, lö faudu, ba tobali ia taha-taha ba wangi'ila wa no oi fakuyu ngawalö gamakhaita ba gotalua fefu agama andrö.[9]

Umbu bulö'ö

  1. Levenson, Jon Douglas (2012).Inheriting Abraham: The Legacy of the Patriarch in Judaism, Christianity, and Islam. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15569-2.
  2. Stephen Wylen, The Jews in the Time of Jesus: An Introduction, Mahwah, Paulit Press, (1995), page 190.
  3. Wayne-Daniel Berard, When Christians Were Jews That Is, Now: Recovering the Lost Jewishness of Christianity With the Gospel of Mark, Cambridge, Cowley Publications, (2006), pp. 112–113.
  4. N. T. Wright, The New Testament and the People of God, Minneapoli, Fortress Press, (1992), pp. 164–165.
  5. Daniel Boyarin. "Dying for God: Martyrdom and the Making of Christianity and Judaism". Stanford University Press, 1999, p. 15.
  6. Peters, Francis Edward (2003). Islam, a Guide for Jews and Christians. Princeton University Press. nga'örö. 9. ISBN 978-1-4008-2548-6.
  7. Lafotöi monoteis fefu agama si faduhu tödö wa ha samösa Lowalangi
  8. Alan L. Berger, ed., Trialogue and Terror: Judaism, Christianity, and Islam after 9/11 (Wipf and Stock Publishers, 2012), xiii.
  9. Aaron W. Hughes (2012). Abrahamic Religions: On the Uses and Abuses of History. New York: Oxford University Press, nga'örö 3-4, 7-8, 17, 32. isbn=978-0-19-993464-5 ((Li Inggris))