Petrus Gratian Grimm

falito Katolik moroi ba Jerman

Mgr. Gratian Grimm, O.F.M.Cap., no samösa falito (misionaris) Katolik moroi ba Jerman si möi mamazaewe Taroma Li ba danö Tianshiu (Propinsi Gansu), China (1933-1952). Töra fulu fakhe me no irugi, me ndröfi 1949 tobali ia uskup Keuskupan Tianshiu. I'anema'ö göi ba ndröfi andrö tohare ndra saradadu komunis China sondruhö fefu zekola ba halöŵö ndra falito Katolik. Lua-luania ba ndröfi 1952 lafofanö ia moroi ba danö China. Tölu fakhe aefa da'ö itohugö zui halöŵö wamazaewe Taroma Li me möi ia ba Danö Niha ba ba Zibolga (1955-1968). Börö halöŵönia faoma ndra falito tanö bö'ö te'alaŵa'ö gölana misi Sibolga/Nias tobali Prefektur Apostolik Sibolga ba ndröfi 1959 ba tobali Mgr. Grimm Prefek Apostolik irege iböhöli halöŵö andrö börö wökhö me ndröfi 1971.

Lala wa'auri bulö'ö

Lala wogaoni Mgr. Grimm no tohude sibai. Me tumbu ia ba 28 Yuli 1901 ba mbanua Jügesheim, Hessen, Jerman, labe'e töinia Petrus Joseph. Me no i'awalisi zekola mohalöŵö ia ba sambua pabrik samazökhi ngawalö tasi moroi ba guli zaŵi. Ba hiza me 20 fakhe ndröfinia falukha ia khö ndra kapusin, ya'ira sondrou'ö fa'aurira ba wa'auri fa'alowalangi (sasese ta'ila mobaru sanau sowaru-waru ba Danö Niha simane ya'ira si so ba Biara Laverna, Gunungsitoli). Börö wa'afalukha andrö tumbu ba dödönia tobali samösa kapusin ba ere. Me ndröfi 1924 tetema'ö iba ba Ordo Kapusin ba tebe'e khönia döi Gratian. Öfa fakhe aefa da'ö me ndröfi 1928 i'owasaini wa'afaböbö si lö aetu nifotöi kaul kekal bakha ba Ordo Kapusin. Me no awai önö fakhe wamomaha ba teologi itema wombayaini tobali ere me ndröfi 1930.

Me no tobali ia ere, tumbu ba dödönia tobali falito ba wamazaewe Taroma Li Zo'aya ba danö China. Börö da'ö me ndröfi 1933 tebua ia lumalö ba danö Gansu, China, si so barö gölana Keuskupan Tienshui. Me mate uskup Tienshui, Salvatore Walleser, itötöi Gratian Grimm andrö Paus Pius XII tobali uskup Tianshui me ndröfi 1949. Ba hiza ba ndröfi andrö göi tohare ndra saradadu komunis China nifotöi Ira Saradadu Soyo sondruhö fefu zekola ba halöŵö ndra falito Katolik. Hogunia me lafofanö ira moroi ba danö China me ndröfi 1952.

Börö da'ö mangawuli uskup Gratian Grimm ba Jerman ba gasa-gasa i'agö ba Frankfurt. Tölu fakhe aefa da'ö ba ndröfi 1955 tebua zui ia möi ba danö misi iada'a lumalö ba Danö Niha. Ba hiza börö wa ambö lala wogamö Sumatra moroi ba Nias ba ginötö andrö, la'etu'ö Uskup Grimm ba ira falito tanö bö'ö wamasindro gödo misi ba Zibolga.

Me luo da'ö mowua oya halöŵö misi ba Sibolga/Nias irege te'alaŵa'ö ia tobali Prefektur Apostolik me ndröfi 1959. Ifae'ma duria somuso dödö andre Mgr. Grimm ba wama'olinia (laporan) ba zi öfa sesi Konsili Vatikan II si fao ya'ia.

Fele dölu fakhe mohalöŵö ia ba Sibolga/Nias me tebörögö mofökhö irege tebai itohugö halöŵönia. Me ndröfi 1968 mangawuli ia ba Jerman ba wangalui dalu-dalu ba toröi ia ba Lindenfels. Lö ara mate göi ia ba da'ö, ba hiza latanö ia ba mbanuania Jügesheim, si no mombali'o ia ono mbanua fondrege zalaŵa ba si no mama'anö lewatönia. No göi tobali töi sara lala ba Jügesheim döinia: Gratian-Grimm-Straße.

Nisurania bulö'ö

  • Erste Missionarskonferenz in Gunung Sitoli, Familien-Nachrichten 42 (1960) 80-88.
  • Mitteilungen für die Präfektur Sibolga, Familien-Nachrichten 47 (1965) 111-117
  • Firmungsreise längs des Äquators, Familien-Nachrichten 49 (1967) 79-95.

Sura ba buku bulö'ö

  • Nias, ein neues Missionsfeld der Kapuziner. Bericht über die Vorgeschichte und den Beginn der neuen Mission der Rheinisch-Westfälischen Kapuzinerprovinz in Indonesien, Münster 1955.
  • Zwischen Heimat und Mission, Familien-Nachrichten 47 (1965) 84-92.
  • Heinrich Demming, Missionsbischof Petrus Gratian Grimm OFMCap, in memoriam, Familien-Nachrichten 55 (1973) 12-21.
  • Martin Booz, Bischof Gratian Grimm, bakha ba mbuku Werft die Netze aus, Münster 1979, 13-19.
  • Lexicon Cappucinorum, 703.

Umbu bulö'ö

  • R. Streit, J. Dindinger, Bibliotheca Missionum, Vol. XIV/2, Freiburg 1960, 10.