Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fanari"
Konten dihapus Konten ditambahkan
Slaia (fahuhuo | kontribusi) i mangatulö'ö gohe-gohe > umbu |
Fonönö ba zima'ifu |
||
Khoi-khoi 5
== Töi Wanari ==
* [[Berkas:Tari Moyo Nias Sumatra Utara IMG 8202.jpg|thumb|Tari Tradisional yaitu Tari Moyo dari Nias, Propinsi Sumatra Utara]]'''Fanari Moyo''' (''Tari Elang'') : ''Tari'' [[Moyo]] andre ba danö niha no sambua fanari sisökhi sibai sino tehöngö ba zifasui tanö niha ba he göi baero danö niha. Ba sito'ölönia fanari [[moyo]] andre ba lalau ma samalua ya'ia darua niha ira alawe. Lala wamaluara fanari, simane moyo ifangafo-ngafo gafinia, ba itaria ifanaere ia, ba no sökhi sibai na tafaigi yamendrua wamalua ya'ia endro-endronga sifao wamözi göndra, aramba, ba faritia, adöni dödö niha ba wamaigi. Fanari moyo andre ba sambua tandra wa [[Ono Niha|ono niha]] yaia da'ö niha satarö tödö ma saro huku. Sito'ölö nia fanari moyo lafalua ba ginötö walöwa (''pesta pernikahan'') ma zui fatua lö labörötaigö sambua gangowuloa fa'omuso dödö ba so göi zolau ba gafuriata nano awai gangowuloa wa'omuso dödö.
* [[Berkas:Nia-maena.jpg|thumb|Maena adalah sebuah tari tradisional pada acara pernikahan di Kepulauan Nias, Sumatra Utara]]'''Maena''', famaena : Fanari simane [[Wt/nia/maena|maena]] andre, ya'ia da'ö sambua fanari nifalua zato tenga ha samösa, lafalua ba wa'ato niha. La fa'
* [[Berkas:Tari Perang Nias 3.jpg|thumb|Tari Perang Nias, atau disebut Fatele]]'''Fatele''' (''Tari Perang'') : Fatele sambua fanari fasuwöta sitehöngö ba zisagörö uli danö, sionarai ma sitehöngö sibai gamaudu raya ba Nias Selatan. Famalua fatele-sa andre, ba wame'e gambara ba khöda samaigi hewisa wa'abölö nono niha ba wolaŵa udu ba bawanuwö sifa'udu.
*'''Hiŵö''', folau hiŵö : Folau hiŵö andre, ya'ia da'ö sambua fanari nifalua ndraono matua si hino döla tenga ha samösa, silö'ö-lö'önia mato dawalu irugi dua wulu a'öfa niha. Famalua hiŵö ya'ia da'ö tanö föna so zondrönia'ö ba la fatohu ira mifuri sato. Fatua lö labörögö ba lahöli ua, imane sondrönia'ö "Höli wanguhugö ba onomatua solau hiŵö...!" latema sato "Hu...!!!". Awena labörögö wo mbörö tanö ba labuaö gahe miföna sifao wohole'ö ba gabera ba lahole'ö ba gambölö (irege ngenolira wofanö no fatohu ba no ahiŵö-hiŵö) sökhi sibai bawamalua hiŵö irege adöni dödö niha samaigi. Sondrönia'ö imane: "Hiŵö-hiŵö...!", sato: "He ha...!", sondrönia'ö" "Heŵa-heŵa...!", sato: "He ha...!" ba tefatohu wanutunö ba fanehe, nifalali-lali. Hiŵö, sito'ölönia lafalua ia ira onomatua Nuwu na awena ofeta ira larugi dalu golayama, fatua lö möi ira yomo ba nomo zowatö. Ba itaria göi ba ginötö ia da'a, folau Hiŵö andre lafalua ia ba wamaondragö dome nifosumange na tefalua gomusola dödö ba mbanua, simane ba wamaondragö na möi/natohare ndra samatörö (''Bupati/Walikota, Gubernur, Menteri, Presiden, dll.'') ba tanöbö'önia.
*'''Folaya''', Molaya : Folaya andre, ya'ia da'ö sambua fanari nifalua ndramatua nuwu ma sibaya (''paman'') so zondrönia'ö ma "Ere Wolaya" sifao sato. Sito'ölöni tefalua wolaya yomo ba nomo khö zamalua falöwa ma samalua owasa. Lafa'oli ira ni'ogaolo, ba so göi zamakhai tanga. Fatua lö labörögö ba lahöli ua, imane sondrönia'ö "Höli wanguhugö ba onomatua nuwu si lö atoto...!" latema sato "Hu...!!!". Awena labörögö wo mbörö zalo/mbatö ba lafazaule gahe wolaya sifao taelu famageha mboto. Sondrönia'ö imane: "Ae ba da talu molaya kaa...!", sato: "He he...!", sondrönia'ö" "Molaya'ita manarikhi...!", sato: "He he...!" ba tefatohu wanutunö ba fanehe, nifalali-lali.
* '''Famanu-manu''' (''Tari Perang'') : Famanu-manu andre, amatohula moroi ba watelesa. Famanu-manu, no sambua fanari fangasiwaisi moroi ba watelesa. Ba famanu-manu, ba wangombakha wa udu no tekalaisi.
|