Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fanunu Fandru"

Konten dihapus Konten ditambahkan
i mangatulö'ö gohe-gohe > umbu
mangalösö'ö wehede
Khoi-khoi 1
'''Fanunu Fandru''' no töi ni'oguna'ö ba wanguma'ö Luo Wa'atumbu [[Yesu]] ma HariLuo Natal ba Danö Niha. Laŵa'ö niha '''Ya'ahowu Wanunu Fandru''' na omasi ira laŵaö Ya'ahowu Hari Natal. Ba li Jerman latötöi ia ''Weihnacht'', eluahania bongi solakhömi. Fangowai Natal khöra lamane '''Frohe Weihnacht''', eluahania bongi solakhömi solohe fangomuso dödö. Ba li Inggris latötöi luo Natal Christmas ba fangowai Natal '''Happy Christmas'''. Ba so göi wangowai Merry Christmas sasese te'oguna'ö ba Amerika, ba hiza ba Inggris asese lafakhai niha ''merry'' Christmas faoma femanga ba famadu si töra (fa'amabu-mabu).
 
== Böröta Wanunu Fandru ==
 
Lö ta'ila sibai hewisa mböröta Wanunu Fandru ba [[Tanö Niha|Danö Niha]]. Ba hiza tola tamane börö me solohe agama [[Fa'akeriso|niha Keriso]] ba Danö Niha no tenge-tenge [[So'aya|Zo'aya]] (''misionaris'')falito moroi ba [[Jerman]], si lö tola lö'ö ya'ira zamörögö wangowasaini wa'atumbu Yesu andrö.
 
Molo'ö nisura ba wikipedia ba [[li Jerman]] tebörögö wamesindro eu (''Tannenbaum'' ba li Jerman ma ''pohon pinus'' ba [[li Indonesia]]) nifobaganifogaba-bagagaba ba ginötö wangowasaini Wa'atumbu Zo'aya me ndröfi 1492.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum</ref> I'otarai da'ö itugu ato niha ba nahia samesindro eu andre tobali ia '''eu Natal''' (''Weihnachtsbaum''ma ba li Jerman). Töra''Weihnachtsbaum'', töra-töra börö me ifaraou göi [[Martin Luther]], samörögö [[Protestan|Gereja Protestan]], wamogaba-gaba eu Natal ba ginötö watomesa Natal andrö.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtsbaum#Popularisierung_des_Brauchs_ab_dem_18._Jahrhundert</ref>
 
[[Berkas:Eu-natal.jpg|thumb|Eu Natal ba St. Christopher's Place, London (Desember 2019)]]
 
Eu Natal andrö lafogama-gama faoma karate so la'a-la'a ba faoma lili. Baero da'ö so hada niha Keriso wanunu lili ba ginötoginötö ''[[Adven]]'' (''masa advent'' ba li Indonesia), ya'ia da'ö si öfa migu ginötö wama'anö watomesa wa'atumbu Yesuara, i'otarai sara lili ba migu siföfönasi föföna, dua, tölu ba öfa lili ba migu sidua, sitölu ba siöfasi'öfa. Fanunu lili andre no sitobalitobali lala wangoroma'ö wa fe'aso Yesu huloandrö hulö haga situgu ara ba itugu ebua.<ref>https://id.wikipedia.org/wiki/Adven</ref> BalöHaga fondrege zebua alua ba ginötö Wangowasaini Wa'atumbu Yesu me latunu oya lili ba zifasui eu Natal no mege. Haga sebua andrö no duma-duma YesuKeriso si no tobali haga gulidanö.
 
Me la'ohe hada andre ba Danö Niha ira tenge-tenge Zo'aya lö lasöndra wangali liwehede ''Natal'', fa'ataumbu Yesu (''Weihnacht'' ba li Jerman, ''christmas'' ba li Inggris). Andrö wa laŵaö manö '''Fanunu Fandru''', ya'ia da'ö fanunu lili ma zui fandufandru si tobali duma-duma Yesu si no Haga Gulidanö Sindruhu. Moroi na laŵaö '''Ya'ahowu Ngaluo Natal''', laŵaö manö niha '''Ya'ahowu Wanunu Fandru'''.
 
== Hada Watomesa Fa'atumbu Yesu ==
 
Baero hada wanunu fandru so göi '''hada''' nifotöi nahia Natal ma ba li Indonesia ''kandang Natal'' ba li Indonesia. Hada wamazökhi nahia gurifö si tobali nahia wa'atumbu Yesuandre no ibörögö [[Fransiskus Asissi]] ba [[Italia]] ba zi fagölö inötö me auri Martin Luther ba Jerman.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Weihnachtskrippe#Geschichte</ref> Na nifogamaandrö nifogaba-gamagaba baeu hadaNatal wanunu(li fandruJerman eu NatalTannenbaum, li Inggris Christmas tree) ba hada andre nifogama-gama ba nahia Natal bano sambua '''kandra''' nahia wamaliaro ono mbiri-biri ba Mbetilekhema me föna. Ba da'ö late'oroma'ö hewisa wa'anumanaatumbu Nono Zo'ayaLowalangi andrö me tumbu Ia ba gulidanö., me Iröiiröi nahia-Nia moroi si yaŵa ba itörö lala wa'anumana niha (Yohane 1).
 
[[Berkas:Kandang-natal.jpg|thumb|Nahia Natal ba Gereja St. Edmund, Beckenham, London (Desember 2017)]]
 
So na sa hada tanö bö'ö si mane [[Sinter Klas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Sinterklaas</ref> ba [[Father Christmas]]<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Father_Christmas</ref> ba tanö bö'önia na. Ba hiza ba ginötö iama'adaökhö hada-hada wanunu fandru sibohousi bohou andre ''si tohare khöda'' töra-töra moroi ba [[Amerika Sorudu|Amerika Serikat]] abölö tobali ia lala wowöli gama-gama (li Indonesaia ''konsumerisme'' bama ''komersialisasi'' ba li Indonesia). Andrö wa ifarou niha Keriso ba zi sagörö ulidanö [[Paus Fransiskus]] "wolaŵa haga konsumerisme si oi humaga gofu heza ia ba ginötö Natal".<ref>https://dunia.tempo.co/read/1279129/paus-fransiskus-kritik-konsumerisme-jelang-natal/</ref>
 
Na andrö duho dödöda wangowasaini Fa'atumbu Yesu wanöngöni hewisa wa no i'ide'-ide'ö ia So'aya ena'ö ihöli ita, ba te hada nahia Natal abölözabölö fagöna khöda. Asese ta'ila ba nahia Natal wa lalauniha manuhisanuhi tanö ba mangandrösangandrö nihaba samaiginahia Natal, no tandra da'ö wa gama-gama nifazökhi ba da'ö fagöna ba geluaha wangowasaini luo wa'atumbu Yesu. Lö irai ta'ila alua zimanö lalau niha na möi ira wamaigi-maigi eu Natal.
 
Ba hiza na aila'ila-aila ita wangoroma'ö wa niha Keriso ita, abölö fagöna na tafazökhi khöda geu Natal, börö lalau göi zi manö niha si fasui khöda. Ba danö [[Eropa]] lafasindro ba lafogamalafogaba-gamagaba göi geu Natal ba nomora he niha sisamati ba faduhuhe tödögöi khöniha Lowalangisi lö mamati (''ateis'') bama lizui Indonesia).niha Börösolo'o agama bö'ö, börö me eu Natal andrö ha gaba-gaba (li Indonesia ''dekorasi'' ba li Indonesia) ba tenga tandara wamati.
 
==Umbu==