Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fanari"

Konten dihapus Konten ditambahkan
iTidak ada ringkasan suntingan
Khoi-khoi 1
'''Manari, fanari, wanari''' ba wanötöi gamaudu Yöu (''Dialek Nias Utara''), ba li '''Indonesia''' latötöi ia ''Menari'' ba [[Tanö Niha|danö niha]] fanari andre ba nosambua fondröni dödö niha samena morugi tanö niha ba wa'asökhi hewisa wamageha boto sifao [[sinunö]], hugö-hugö ba wa'asökhi ba wamaigi-maigi. Bada'a tou ba so döi töi wanari siso ba danö niha.<ref>''Museum Pusaka Nias'', "Tarian dan Musik Nias"[https://museum-nias.org/tarian-musik/]</ref>
 
== Töi Wanari ==
 
* '''Fanari Moyo''' (''Tari Elang'') : ''Tari'' [[Moyo]] andre ba danö niha no sambua fanari sisökhi sibai sino tehöngö ba zifasui tanö niha ba he göi baero danö niha. Ba sito'ölönia fanari moyo andre ba lalau ma samalua ya'ia ira alawe. Lala wamaluara fanari, simane moyo ifangafo gafinia, ba no sökhi sibai na tafaigi yamendrua wamalua ya'ia endro-endronga, adöni dödö niha ba wamaigi. Fanari moyo andre ba sambua tandra wa ono niha yaia da'ö niha satarö tödö ma saro huku. Sito'ölö nia fanari moyo lafalua ba ginötö fatua lö labörötaigö sambua gangowuloa ba so göi zolau ba gafuriata nano awai gangowuloa.
 
* '''Maena''', famaena : Fanari simane [[Wt/nia/maena|maena]] andre, ya'ia da'ö sambua fanari nifalua tenga ha samösa, lafalua ba wa'ato niha. La fa'anö nahia, ira alawe ba ira matua. Sito'ölö nia fatua lö famaena ba lalau ua [[Amaedola|gamaedola]] sitobali famokai ya'ia, ba amaedola la faudugu hadia gangowuloa nia. Maena, so lala li ma note zinunö. So zanutunö maena, ba niha sato sifamaena latema'ö döi maena. Maena sambua fakake simöi fama'ema hadöi nösi dödö ba latandrösaigö ba da'ö.
* '''Fatele''' (''Tari Perang'') : Fatele sambua fanari fasuwöta sitehöngö ba zisagörö uli danö, sionarai ma sitehöngö sibai gamaudu raya ba Nias Selatan. Famalua fatele-sa andre, ba wame'e gambara ba khöda samaigi hewisa wa'abölö nono niha ba wolaŵa udu ba bawanuwö sifa'udu. Fakake no hulö zimöi fasuwö ba wolaŵa udu.
* '''Famanu-manu''' (''Tari Perang'') : Famanu-manu andre, amatohula moroi ba watelesa. Famanu-manu, no sambua fanari fangasiwaisi moroi ba watelesa. Ba famanu-manu, ba wangombakha wa udu no tekalaisi.