Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Sibaya"

Konten dihapus Konten ditambahkan
Khoi-khoi 13
Na sibaya andrö awena i’ondrasi nomo nono mbini'önia ba tefodiwo ia (tebe'e ndriwonia) bawi molo'ö goigoi si no tetatugö ba hada. Simanö zui na fa’atoharenia ba nomo börö me takaoni ia (ira) ma tenga böbö wa edöna dödöra samosa. Na simanö zalua ba tola manö diwo (ndriwo) bawi nifahö ö zibaya andrö abölö ebua moroi ba zito'ölö. Ngenaoli si mane da'a ba alua ia na tekaoni zibaya ena'ö la'ondrasi nomo ba ginötö walöŵa (tehalö, te’owalu) nono mbini'ö ono awalwe. Ba ginötö simanö ba tefodiwo ira bawi molo’ö goigoi hada. Tola manö bawi si 4 (öfa) alisi ma töra (kira-kira 50 kg atau lebih).<ref>W. Gulö. ''Benih Yang Tumbuh XIII, Suatu Survey Menyeluruh Banua Niha Keriso Protestan di Nias.'' BNKP dan Lembaga Penelitian dan Studi Dewan Gereja-Gereja di Indonesia, Semarang 1983, nga’örö si 286</ref>
 
== Sibaya na= tehalö (te'owalu) nono mbini'öUwu ==
Fa'aso zibaya na tehalö (te'owalu) nono mbini'öra ono alawe tefotöi ira '''uwu'''. BöröFe'asora meba feda'asoraö andrötenga somasi dödöra samösa, hiza'i nikaoni enabörö me no huku ba nono Niha wa lö-tola-lö'ö so iranuwu bana wanga'itehalö (te'owalu)nono onombinimbini'öra. Fe'aso zibaya ba wetaro nuwu ba sito'ölönia tefalua zi ha'uga ngawalö andre. (1). la'ohe zo'uso'u ira sibaya. Ösi zo'uso'u andrö ba onombali sisökhi si no muhönagö murino. (2) labe'e göi mbe'elöra khö nonombini'öra ono alawe nihalö (ni'owalu) he ana'a, he kefe, ba he buala bö'ö molo'ö angetulara samösa. (3). Baero wa lafodiwo ira, ba manema göi ira ba mböwö ni'andrö zowatö (satua nono alawe) ke zatua nono matua sangawalu (to'ölö lafotöi da'e sanuwu).

Na molo'o wondrakö Si Lima Ina ba Nöri Moro'ö so dombua ngawalö zinema nuwu, yaía daö sinema nuwu ba zanöwu (sangowalu) ba sinema nuwu ba zo'ono (ni'owalu). Hiza'i sinema nuwu moroi ba zanöwu sito'ölönia no ihönagö itema ama ni'owalu. So 3 (tölu) ngawalö zinema zibaya soroi zanöwu, ya'ia da'ö: a. Töla Naya nuwu, 1 balaki; b. Adu, 1/2 balaki; ba c.Tawinaya, 1/2 balaki. Sinema zibaya ba moroi ba zo'ono so 4 (öfa) ngawalö, ya'ia da'ö: a. Ömö ndraono, 1 balaki; b. Awö waha 1/2 balaki; c. Awö nikhu 1/4 balaki; ba d. Tefetefe idanö 1/4 balaki<ref>Talihuku Gulö, ''Sura Hikaya ba Amakhoita Hada Nifakhoi Zi Lima Ina ba Wondrakö Moro'ö'', 2003, Tetehösi Mandrehe (dokuemen pribadi), nga'örö 52</ref>. Na tefatö ba mbawi ba si 1 balaki andrö fagölö ira zi 8 (ŵalu) alisi bawi (kira-kira 100 kg). Na no aetu fefu huhuo ba sinema nuwu andrö itou'ö ba danga nuwu.
 
Moguna mu'ila wa fa'ebua zinemara andrö ba tenga nifatö simane na mu'öli hadia ia ba harimbale. Hiza'i tefatö ia molo'ö wahasa-dödö faoma fatambai (sowatö ba sibaya). Danedane wahasara dödöra andrö ba tola manö goigoi hada ba mbanua ba öri situmaro niha ni'ondrasira andrö ba tola göo molo'ö sitola ifalua sowatö.