Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fabola"

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tidak ada ringkasan suntingan
Khoi-khoi 1
Ba [[Tanö Niha|danö niha]], '''famaiFamai bola''' no sambua mai-mai somasinilau bamangoguna'ö wokaluakö böböi. Ba wamaisasambua bola, moguna lapanga sebolo,nitifa ba tebaidanö lalaulafa na moteusebolo. FamaisaFamai bola no ara lamaikö ba zi sagörö ulidanötebörögö, bai'otarai ngaotu fakhe sinosi no numalö (''abad 2 dan 3 SM''),. si'ofönaOföna sibai lamaikö ia ba mbanua ''Cina''[[Sina]] bame wetaroinötö wamatörö '''Chun[[Musim QiuSemi Zhandan Guo'Musim Gugur]]'' (770-476 SM). FamaisiFamai bola meluome luo da'ö latötöi ia 蹴鞠 ''Tsu chucuju'' ba li[[Li CinaKehai]], ba labali'ö ia sambua botoŵa ba wo nönöwonönö fatahana ma fa'abölö ba zaradadu khöra.<ref>FIFA.com Bola[https://www.fifa.com/news/from-the-pitch-to-the-canvas-2847060#messi-by-fabian-perez-2847055From lahaogöthe pitch to the canvas]</ref> Tehaogö bola ''cuju'' moroi ba guli gurifö, banisösö la sösö bakha khöniabakhania bu. niha, faFa'ato zifamaizi daönöfamai bola andrö da'önö niha. Ba badaludalu lapanga,danö lafa no labe'e gawa,. baSabölö hanihaoya zoyamame'e mo masuköbola ba gawa banudu da'ö zimönazi möna. Goi-goi nifatörö simane nifalua ndrege ma'ökhö, ya'ia da'ö, tebai lababaya faoma tanga, ma tebai göna danga.<ref>Mulia P, Vanya K (21 Oktober 2020). ''[https://www.kompas.com/skola/read/2020/10/21/163000769/sejarah-terciptanya-permainan-sepak-bola?page=all "Sejarah Terciptanya Permainan Sepak Bola"]''. Kompas.Com, mufaigi me 8 Desember 2020</ref>
{{Dialek utara}}
 
== Gawa ==
Ba [[Tanö Niha|danö niha]], '''famai bola''' no sambua mai-mai somasi ba wokaluakö böböi. Ba wamaisa bola, moguna lapanga sebolo, ba tebai lalau na moteu. Famaisa bola no ara lamaikö ba zi sagörö ulidanö, ba ngaotu fakhe sino numalö (''abad 2 dan 3 SM''), si'oföna sibai ba mbanua ''Cina'' ba wetaro wamatörö '''Chun Qiu Zhan Guo'''. Famaisi bola meluo da'ö latötöi ia ''Tsu chu'' ba li Cina, ba labali'ö ia sambua botoŵa ba wo nönö fatahana ma fa'abölö ba zaradadu khöra. Bola lahaogö moroi ba guli gurifö, ba la sösö bakha khönia bu niha, fa'ato zifamai daönö niha. Ba badalu lapanga, no labe'e gawa, ba haniha zoya mo masukö ba gawa ba da'ö zimöna. Goi-goi nifatörö simane nifalua ndrege ma'ökhö, ya'ia da'ö, tebai lababaya faoma tanga, ma tebai göna danga.<ref>Mulia P, Vanya K (21 Oktober 2020). ''[https://www.kompas.com/skola/read/2020/10/21/163000769/sejarah-terciptanya-permainan-sepak-bola?page=all "Sejarah Terciptanya Permainan Sepak Bola"]''. Kompas.Com, mufaigi me 8 Desember 2020</ref>
Ba wamaisa bola, gawa andre sambua naha ba wozago ba zi dombua angowuloa zi fabola. So zago gawa la, lawa'ö kipö, ba halöŵönia ba wanaha ena'ö lö möi bola ba gawa nizagonia. Ba wamaisa bola ndraono ba danö niha, itaria lö badödöra hewisa gawa sindruhu, fokonia so duturu geu ma so zandrala sitobali tandra wa so gawa, zadi da'ö tenga taha-tahara ba wamaisa bola. Sindruhu wano möi ba dödöra ba wa'omasi ba wamaisa bola, hewa'ae lö göi ni'ila niha sibai hewisa wa'apadera, ba dörö meno sa'ae oi la'ila ba tivi ba teda'ö mbörö irege monönö wa'omasira ba wamaisa bola.
 
== Bola ba Danö Niha ==
Ba danöDanö nihaNiha, iraono, satua oi omasi fabola, ba abölö sa'ae ndraono. He moteu, ba lalau famai bola ba lapanga, me no möi badödöra wa'omasi. Ba lö sa'ae tatu hewisa wamaisara, hulö asala omuso manö dödöra. Ba no sa'ae tobali sambua famaha'ö ba zekola göi ia, me no möi fabola andre sambua angolifa wamahaö ba ndraono sekola. Fabola sino la'osara'ö ba zi sagörö ulidanö, fa'ato sambua angowuloa zifabola, ya'ia da'ö felezara niha. So zo sago gawa, so sifataha föna gawa, ba so ziso ba dakera kambölö lapanga, ba samösa zokafaloini ya'ira, same'e khöra gambara hewisa wolohera bola misa ba gawa laŵa. Na fabola zi dombua angowuloa zifabola, ba i zago ira wasi, samaigi hadia manö zalua ba wabolasa, itolo nasa ia sozago ngai lapanga. Inötö ni'oguna'ö bawabolasa, ya'ia da'ö dua kali öfa wulu a lima meni, ba so maifu ginötö wolombase. Ba namoguna lanönö ginötö, fefu moroi khö wasi, ba da'a lalau na no sa'ae irugi wamadöni haniha nomora sara ba watandrisa fabolasa da'ö.
 
== Bola ba Danö Niha ==
Ba danö niha, no sa'ae tobali mai-mai sabölö omasi niha ya'ia da'ö fabola. Hiza lö tatu khöra he tenga bola gitö fokonia si zitola nitifa ba latifa. Hulö zimanö wa'omasira wamaisa bola andrö. Baero da'ö fabola bada'a tenga ha ba lapanga sabe'e, asese göi iraono ba danö niha, lalau fabola ba dalu deu toho, ba wa'omasira wamaisa ba wa'aelo lapanga. Ba na latörö atö lala, ba gofu hada'ia manö ziso ba lala hasambalö wa nitifa ofeta föna nomo. Lö sala na lamane niha, famai bola khö ndraono soroi ba danö niha, haogö wanaha börö me ya'ira fefu fagölö sagabe'e töla, no fatandro-tandro mbisi, irege na faondra, ba tola amaingö dödö niha.
 
== Gawa ==
Ba wamaisa bola, gawa andre sambua naha ba wozago ba zi dombua angowuloa zi fabola. So zago gawa la, lawa'ö kipö, ba halöŵönia ba wanaha ena'ö lö möi bola ba gawa nizagonia. Ba wamaisa bola ndraono ba danö niha, itaria lö badödöra hewisa gawa sindruhu, fokonia so duturu geu ma so zandrala sitobali tandra wa so gawa, zadi da'ö tenga taha-tahara ba wamaisa bola. Sindruhu wano möi ba dödöra ba wa'omasi ba wamaisa bola, hewa'ae lö göi ni'ila niha sibai hewisa wa'apadera, ba dörö meno sa'ae oi la'ila ba tivi ba teda'ö mbörö irege monönö wa'omasira ba wamaisa bola.
 
== Gohe-Gohe ==