Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Fökhö mbua"

Konten dihapus Konten ditambahkan
Famulö'ö gohe-gohe zura
Khoi-khoi 1
== Eluaha ==
Fökhö bua (mbua) ya'ia da'ö fökhö salua börö wa'awuwu halöwö [[Bua (ndroto-ndroto)|mbua]] ba wa mazökhi giö awö wame'e baero si ta'unö si so ba mbotoda. Fökhö da'e tola alua ba zi sabata (''akut'') ba si no arara (''kronis''). Sabata alua ia börö na ambö ndro sangele ba mbua, ma zui börö mbua wa alabu irege tekiko mbua, ma zui böro me tefahö mbua. Na sarara, alua ia no töra tölu wawa, teda'i da'i wa alua nia ba ha sambalö alua, irege dania ofeta ba wa atekiko mbua safuria (angolifa si lima/''End Stage Renal Disease''). Fa'atekiko mbua, lö dalu-dalu, na no irugi gangolifa si lima, ba tebai mangawuli sökhi simane me baga halöwönia. Fökhö da'e tebörötaigö ia moroi ba wökhö gulo, fa'alawa ndro, fa'abao mbua, awö so gara ba mbua. Aefa da'ö fökhö da'e tola fao khonia wökhö tanöbö'nia yaia wökhö tödö, alawa ndro, fökhö döla ba fökhö fa'alö ndro. <ref>''Chronic Kidney Disease''. DiaksesMuhalö darime 14 Februari 2020, moroi ba https://en.wikipedia.org/wiki/Chronic_kidney_disease</ref> <ref>Gagal Ginjal Akut. DiaksesMuhalö me 20 Yanuari 2020, moroi dariba https://id.wikipedia.org/wiki/Gagal_ginjal_akut</ref>
 
== Böröta wökhö ==
Fökhö mbua sasesenia tebörögö ia moroi ba wökhö gulo ba fökhö fa'alawa ndro (''hypertension'') ba niha satua, ba tanö'bö'ö'nia simane:<ref>National Kidney Foundation. (''years''). ''About Chronic Kidney Disease''. DiaksesMuhalö darime 14 Februari 2020, moroi ba https://www.kidney.org/atoz/content/about-chronic-kidney-disease
</ref><ref>Centers for Disease Control and Prevention. (2019). ''Chronic Kidney Disease in the United States, 2019''. DiaksesMuhalö darime 14 Februari 2020, moroi ba https://www.cdc.gov/kidneydisease/pdf/2019_National-Chronic-Kidney-Disease-Fact-Sheet.pdf.</ref><br>1) Fa'abao mbua
 
</ref><ref>Centers for Disease Control and Prevention. (2019). ''Chronic Kidney Disease in the United States, 2019''. Diakses dari https://www.cdc.gov/kidneydisease/pdf/2019_National-Chronic-Kidney-Disease-Fact-Sheet.pdf.</ref><br>1) Fa'abao mbua
 
2) Fökhö si'otarai ba dalu (Nga'ötö)
Baris 55 ⟶ 54:
 
== Hadia ni'falua na tohare wökhö da'e? ==
Sökhi alio mu'ohe ba doto ba wamareso. Fohalöwögöi fökhö da'e mo'dane-dane ia moroi ba ha'wa'abua wa'awuwu halöwö mbua. Nano irugi wa'awuwu safuria (halöwö mbua ambö moroi ba zi 15%) tefotöi ia fökhö mbua, awö sifao dandra sa'bölö-bölö simane si'so'si'yawa da'ö. Ba mu börötai'gö dalu-dalu fogati mbua (sabölö tehöngö ba sa'sese mu oguna'ö töi nia ya'ia da'ö fanasa ndro ma ba li bö'ö ''dialysis''). So dombua lala ba wanaha fökhö da'e, '''si'föföna''' ya'ia da'ö fanasa ndro, fanasa ndro tebagi dua ngawalö yaia da'ö fanasa ndro ba masine (ba li bö'ö te'fo'töi ia ''hemodialysis''), ba fanasa ndro ba mbetu'a (ba li bö'ö te'fo'töi ia ''peritoneal dialysis''). '''Si'dua''' ya'ia da'ö fo'nönö mbua ba mboto zofökhö (ba li bö'ö ''transplantasi ginjal''), bua da'e tehalö ia moroi ba dalifusö ma zui moroi ba mboto niha sino mate, famalua ya'ia ba nahia wanaba niha ba rumah sakit (Nahia Zofökhö), ba tefalua ia barö mbawa huku awö goi-goi sino mu tatugöi, he moroi ba huku wamareta awö ba agama si tesura ba dete garate. Ba si'nangea mu'be'e ba dödö, fökhö da'e lö'ö tesöndra dalu-dalu baero zidombua dalu-dalu fogati mbua da'e.<ref name=":0" /><ref>Permenkes Nomor 38 Tahun 2016 tentang Penyelenggaraan Transplantasi Organ. DiaksesMuhalö darime 14 Februari 2020, moroi ba https://peraturan.bpk.go.id/Home/Download/104032/Permenkes%20Nomor%2038%20Tahun%202016.pdf</ref>
 
== Gohe-gohe ==