Sifabö'ö ba gotalua wamulö'ö "Sibaya"

Konten dihapus Konten ditambahkan
i 14 revisions imported
i Robot: mangehaogö tanda baca
Khoi-khoi 1
'''Sibaya''' ya’iada’öya'iada'ö fehede nifake ba wogaoni ma ba wanötöi talifusö nina ira matua, he sabölö atua ba he göi sabölö awuyu moroi khonia. Ösi wehede da’ada'a fabö’öfabö'ö ia ba nösi wehede ''paman'' ba [[Li Indonesia]]. Na ba Li Indonesia, fehede ''paman'' tefake ba wogaoni ma ba wanötöi fefu dalifusö nama ba tilifusö nina ira-matua. Molo’öMolo'ö hada ma sito’ölösito'ölö ba [[Ono Niha|nono niha]], fehede sibaya andrö tefake ia ba wanötöi fefu ndra matua talifusö nina, i'otarai ba dalifusöbia sundruhu numalö ba ndra-matua si sambua banua khönia irugi fefu zi fagölö mado khö nina, gofu hezo manö toröi ira. Dumadumania, samösa ina moroi ba mado Gulö. Fenfu ndra matua mado Gulö i'otarai ndra akhi-ga'a nia ba nomo, banuara, irugi ba mado Gulö ba zisagörö ulidanö tefötöi ma lakaoni khöra sibaya ya'ira iraono nina andrö.
 
Na fehede nifake ba wogaoni talifusö nama ya’iada’öya'iada'ö ama sia’asia'a, ama talu, ma ama siakhi molo’ömolo'ö fetaro nama bakha ba watalifusöta. Na ama andrö ono sia’asia'a, ba talifusönia ira matua andrö tatu manö ira akhinia fefu. Ganetenia (akhinia) tetötöi da’öda'ö ama talu, gofu hadauga manö wa’atorawa'atora baero ziakhi, ba talifusö nama sabölö awuyu tefotöi da’öda'ö ama sakhi (siakhi).  
 
==Niha nifosumange==
 
Ba [[Tanö Niha|danö Niha]], nifotöi sibaya andrö ba ngenaoli niha nifosumange. Hadia mbörö? Börö me ya’iraya'ira andrö zitobali tanömö, talifusö nina sangatumbu’ösangatumbu'ö niha. Andrö börö da’öda'ö, nifotöi sibaya asese la'amaedolagö ira ba ngöfi nidanö khö zanga'i talifusöra ma zui ulu nidanö khö ndra ono-mbini'öra. Fetaro zibaya si raya ba ono mbini'öra si yöu. Eluahania, fetaro zibaya andrö ba abölö alaŵa moroi khö nama (''ayah'') ma ono mbini'ö. Andrö börö da'ö lö-tola-lö tefosumange ira. Horö sebua ba nono Niha na so zamadaö ma molaŵa sibaya.
 
==Famosumange sibaya==
 
Oya lala wamosumbange sibaya. '''Si’ofönaSi'oföna''' tefosumange ba wehede. '''Sidua''', ba tefosumange ba gamuata nifalua khöra. Famosumange ba wehede ba sifagölö ba zato da'ö, yaia da'ö te'owai ma tefehede ira na falukha ba lala. Famosumange ba gamuata ba nifalua nono mbini'ö na i'ila zibayania. Dumadumania, na latörö lala föna nomo ma ewali gofu heza möi ira ba lö-tola-lö tekaoni ira yomo ba mutaha ira wemanga. Itaria ba wemanga andrö ba tenga ha si manga si to’ölöto'ölö. Na so ma’ifuma'ifu gokhöta, ba asese tefodiwo ira onombawi sesolo ma satabö..
 
Na sibaya andrö awena i’ondrasii'ondrasi nomo nono mbini'önia ba tefodiwo ia (tebe'e ndriwonia) bawi molo'ö goigoi si no tetatugö ba hada. Simanö zui na fa’atohareniafa'atoharenia ba nomo börö me takaoni ia (ira) ma tenga böbö wa edöna dödöra samosa. Na simanö zalua ba tola manö diwo (ndriwo) bawi nifahö ö zibaya andrö abölö ebua moroi ba zito'ölö. Ngenaoli si mane da'a ba alua ia na tekaoni zibaya ena'ö la'ondrasi nomo ba ginötö walöŵa (tehalö, te’owalute'owalu) nono mbini'ö ono awalwe. Ba ginötö simanö ba tefodiwo ira bawi molo’ömolo'ö goigoi hada. Tola manö bawi si 4 (öfa) alisi ma töra (kira-kira 50 kg atau lebih).<ref>W. Gulö. ''Benih Yang Tumbuh XIII, Suatu Survey Menyeluruh Banua Niha Keriso Protestan di Nias.'' BNKP dan Lembaga Penelitian dan Studi Dewan Gereja-Gereja di Indonesia, Semarang 1983, nga’örönga'örö si 286</ref>
 
== Sibaya = Uwu ==