Na lafaigi moroi ba döi nia hulö li bö'ö, ba te nasa lö to'ölö latötöi ua ba danö niha. Geografi na labaranikö ma la börötaigö wanötöi ya'ia gametahö li niha, te ahatö ia ba geogurafi. Na ba wamahaö ba zekola, na la baso iraono sekola, la'ila hezo numalö ma hadia nifatunö ba geogarafi andre. Na ba danö niha, lamane lögu danö, gambara danö, ola danö, ba sifakhai khönia. Ba geogarafi la tatugöi hezo wetaro zisambua naha, ha wa'ebolo danönia, wa'ato niha si so bada'ö, hadia manö wangalui niha si so ba da'ö. Ba geogarafi li niha, tola labagikö ia dania ba wetaro nahia nia.

Fetaro bulö'ö

Geogarafi sambua wamahaö ba zekola ba wotöngöni hezo gamaudu zisambua banua, fetaro li nifake ba mbanua andrö, hadia wangalui nono mbanua, ba tanö bö'önia, hulö wetaro zamake Li Niha ba mbanua ba Danö Niha. Na lafaigi moroi ba waö-waö hezo i'otarai Li Niha andrö, ba lamane, fetaro nia ya'ia da'ö ba zi sagörö hulo ni'omasi'ö töinia Tanö Niha.

Fangalui bulö'ö

Meno idugu tedou wangi'ila ba he göi fa'amanöi wamahaö moroi ba zekola ba wamahaö iraono sekola, ba ono mbanua no oya wa'atogese i'otarai niha danö sito'ölö irugi tobali niha danö sito möi fangauri. Nalafaigi moroi ba wa'auri nono mbanua, ba danö niha lala wangalui no simane ba danö tanö bö'ö misa. Sabölö ato ya'ia da'ö, sohalöŵö ba danö. Hadia ni ba bayara ba wohalöŵö ba danö, ya'ia sa'ae : fangai gitö. Da'a zino labali'ö fangaluira. Baero wangai gitö, so göi zohalöŵö ba nasi, fagai. Ba ya'ira simöi fagai, no tatu ha sahatö ba ngai nasi, ba da'a zino manolo ono mbanua ba wemanga i'a sitobali diwo. So göi zi fatuka, so zohalöŵö ba laza, so zo ndröni sewa, so sifiri moto, ba ato göi zitobali fagawe. Da'a waö-waö wangalui ba danö niha. Me da'ö wangalui si so ba danö niha, irege iraono matua sihino döla samena tama sekola, la saŵa misiyefo, ma möi ira mangarato ba wangalui lala wa'auri me fangalui ba danö niha, ha toböna ni'a ba zima'ö-ma'ökhö.

Fa'afarisayo bulö'ö

'Ba danö niha, na lamane arakhagö fefu oi si farisayo khö Yesu Keriso, hulö abölö-abölö sibai wanguma'ö ya'ia. Sindruhunia, lö fa'afabö'ö moroi ba danö tanö bö'ö, fefu wa'afarisayo khö lowalangi oi so ba danö niha. So niha keriso, so katolik, so ndrawa, so göi gehai, ba tanö bö'ö, bada'a te'ila wa no manöi wa'arame ba danö niha.

Fa'afarisayo meföna bulö'ö

Na meföna fatua lö nasa sofeta wamahaö ba wanuno Zo'aya, ba niha ba danö niha, no oya lala wanömba lowalangira, simane adu ba fetua-fetua si so ba gotalua nono mbanua. Falakasa, no sambua lala ni törö nono mbanua, irege abölö la otahögö lala walakasa me lö nasa si so wa'aboto ba dödö meluo da'ö.

Fa'afarisayo iada'a bulö'ö

No tedou sa'ae inönö meno ato zimöi ba zekola ugamo(agama)nono mbanua moroi ba danö niha, ba no ahatö sibai ira ba wa'afarisayo khö Zo'aya, tandrania owölö-ölö ira wamalua lala fasömbata khö lowalangira zamösana. Niha Keriso, mo möi ba gosali, ya'ira dawa, mo möi ba mosagi. Oi da'ö zalua ba ginötö iada'a, ba no sikhö sibai wariyawösa ba nawö, me no so wa aboto ba dödö.

Sinanö sauri ba danö niha bulö'ö

Ba danö niha, fefu ndru'u oi auri, ngawalö sinumbua si so ba mbanua bö'ö oi so ba danö niha. So ba danö niha lu'u ma lawa'ö ia ba li Indonesia, anggrek. Ba danö niha, so göi laza sebolo. Ba tenga ha ba laza fetaro ba ndraso auri wakhe, so göi zananö fakhe ba hili. Eu segesolo ba eu side-ide, oya nasa ba danö niha, simane ba gatua so geu sinarikhi, oholu, afoa, simalambuo, katafina, afasi, langu zi'öli, ohi, manawa, burune, duria, lase, magi, bowo, samba, itölio, kauko, ta'uli, elumö, bana, kofi, sake, kueni, marafala, hambaŵa, na'a, akhe, uluwi, fino, btn.

Urifö sauri ba danö niha bulö'ö

Ba danö niha, auriföa lö hadöi si fabö'ö sibai moroi ba mbanua tanö bö'ö misa. So ba da'ö nago, laosi, sökha, bawi, nago, boroe, bayakomo, ulö, belu, asu, mao, nambi, öröbao, sawi, btn.

Ngawalö wofo bulö'ö

Sino tehöngö ba zisagörö ulidanö ya'ia da'ö fofo magiao ma ba li Indonesia lawa'ö ia beo, ni ila niha '''Beo Nias'''. Ba mbanua bö'ö misa, oya magiao simanö da'ö, iza i magiao si so ba danö niha da'a no baga sibai i onarai ba mbunia, ba alio sibai i fadumaisi ngawalö wehede nirongonia. Baero magiao, so danöbö'ö simane : tötöhua, murige'e, keke, la'oro, buru'u,lamuhu, tiu-tiu, siliwi, nagoyo manase, bögi, gaga, fune,btn.

Mai-Mai bulö'ö

Na laŵa'ö mai-mai hulö zifamai-mai, tuzuania bada'a ba wanura hadia wamaisa (permainan)sino moŵa'a ba danö niha. Simane : falafu, fakelera, faniha saitö, fakaikuta, fabua, ba ngawalö wamaisa si lö tola lö la zago ena'ö lö taya ba gotalua wa'atedou wangi'ila niha ba zisagörö uli danö.