Kabu Gedena, Edena ba wehede ba danö niha, ba li Indonesia lamane : Taman Eden. Ngawua wehede andre nisura ba gangolifa weheda gamaudu yöu (dialek Nias Utara). Edena ya'ia da'ö no sa'ea la'ila fefu niha wa naha nifazökhi Yehowa Lowalangi khö Gadamo ba Khawa, ba naha Yehowa Lowalangi ba wamöfögö fefu niwöwöiNia. Ba simane nisura ba mbuku ni'amoni'ö wa ifataro Gadamo faoma Khawa ba wozago kabu andrö me ba dalu kabu so geu fangorifi. Ba zino la alui ya'ira samareso ngawalö zalua ba guli danö ma lamane ia ba li wamahaö ba li Indonesia ya'ia ira Arkeolog, wa edena andre ba no tesöndra gamaudu raya mbanua ba Mesopotamia, ma iada'a banua Irak, sitobali gohe-gohe ra ya'ia ba wamaigi töi nuo nidanö bada'ö, hindreke(Tigris) ba farati (Efrat).[1]

Böröta Danö bulö'ö

Na lafaigi hewisa nifa'ema daromali Lowalangi ma sura ni'amoni'ö niha keriso, wa siföföna lamane kabu faradaiso, eluahania böröta mbanua si yaŵa awö danö. Ba Gedena ba da'ö ifazökhi niha Yehowa moroi badanö, böröta danö, tanö ba mbenua. Moroi badanga Yehowa ihaogö niha si'oföna, sia'a moroi ba zaliŵa-liŵa moroi badanö. Ba iwuwusi ba dögi nikhunia hanu-hanu fangorifi, ba hiza niha nifazökhiNia andrö tobali sonoso, monoso, auri niha. Ibe'e döi Adamo.

Famazökhi Fefu Zaliŵa-liŵa bulö'ö

Ba Gedena ba nifazökhi Yehowa, Lowalangi, tanö ba ga tumbukha luo, ba ifa'aso ba da'ö niha andrö, nifazökhiNia. Ba ifatumbu'ö ba danö Yehowa, Lowalangi, fefu ngawalö geu, si sökhi ba wamaigi, ba si sökhi ö mbuania, awö geu fangorifi, ba dalu kabu, awö geu famotokhi ba dödö si sökhi ba si lö sökhi.

Töi Nidanö Sangele ba Gedena bulö'ö

Meno so kabu ba i'ila wa'asökhi fefu niwöwöi dangania Yehowa, ba i'a'asogö nuo nidanö sangele ba kabu andrö. Idanö si otarai Gedena ba wamo'idanö kabu, ba ba da'ö fabali ia , ba tobali öfa rozi nidanö sebua, nibe'e töi : Fisona (Fison) ba Gihona (Gihon) ba Hindreke (Tigris) ba Farati (Efrat). Ba ihalö niha no mege Yehowa, Lowalangi, ifa'aso ba kabu Edena andrö, ba wohalöŵö ba da'ö, ba wondrorogö kabu. Ba ibe'e goroisa Yehowa, Lowalangi, ba niha, imane: "Ö'ā mbua geu ba kabu, fefu, ba böi a mbua geu famotokhi ba dödö si sökhi ba si lö sökhi, na luo ö 'a mbuania , ba lö fulitö mate ndra'ugö". Ba ifaigi halöŵö dangaNia andrö no sökhi sibai, ba imane Yehowa Lowalangi : Lö sökhi, na ha samösa niha, da'ufazökhi khönia nawö, si fakhili-khili khönia. Meno ifazökhi Yehowa, Lowalangi, fefu ngawalö zaliŵa-liŵa ba danö ba fefu ngawalö wofo ba dalu mbanua, ba i'ohe ira ba niha , ena'ö ifaigi, hadia ibe'e töira. Ba ifotöi niha andrö ma Adamo, fefu gurifö niha ba fefu wofo ba dalu mbanua ba fefu zaliŵa-liŵa ba danö. Ba lö isöndra khönia nawö, si fakhili-khili khönia . Ba ifeförö Gadamo andrö Yehowa, Lowalangi, femörö sabölö sibai, ba meno mörö ia, ba ihalö döla nosunia, zara, Yehowa, Lowalangi, ba iduhö nagole nahania . Ba ibali'ö ira alawe döla nosu andrö , nihalönia ba niha, Yehowa , Lowalangi, ba i'ohe ba niha nomege. Ba imane niha ma Adamo : Töla föfö dölagu da'ö ba nagole föfö nagolegu; labe'e töinia ndra alawe, me no ba ndra matua tehalö ia . Andrö iröi namania, awö ninania, niha , ba ngambatönia ba molemba ia. Ba lö nukha niha, ba lö 'ö göi nukha ngambatönia, ba melua da'ö lö fa'aila khöra fatua lö akhu ira ba horö. [2]

Umbu bulö'ö

  1. Ian (10 April 2019). "Arkeologis Kemungkinan Telah Temukan Lokasi Taman Eden" , SindoNews.Com, Matain.Id
  2. H. Sundermann (1910). "MANÖMANÖ MOROI BA ZOERA GAMABOE'OELA LI SI FÖFÖNA." Gedrukt voor rekening van het Nederlandsch Bijbelgenootschap.