Tongo töi gurifo so biso si so ba danö, tuonia furi ba gi'önia, si tesöndra ba Danö Niha. Ba li Indonesia no la'ila döinia ya'ia da'ö ; Kalajengking sambua gurifö ma utundru'u sifao ba gangolifa arthropoda ma zui tola laŵa'ö ia fao ba gurifö songandroto (hewan beruas) so ahe si ŵalu (oktopoda) sifao ba ordo Scorpiones ba wenaeta ba gangolifa Arachnida. Tongo fahatö ia ba ketonggeng, kalaŵa, tungau, faoma caplak. So ba zi 2000 wa'oya ngawalö dongo. Tola tesöndra ia ba selatan moroi ba Lintang|49° U, baero ba Selandia Baru faoma Antartika.

Tongo so biso, ma Kala Androctonus crassicauda
Tongo
Scorpiones Edit nilai pada Wikidata

Edit nilai pada Wikidata
Data (id) Ali ba li bö'ö
Sumber dariscorpion as food (en) Ali ba li bö'ö Edit nilai pada Wikidata
Taksonomi (id) Ali ba li bö'ö
KerajaanAnimalia
FilumArthropoda
KelasArachnida
OrdoScorpiones Edit nilai pada Wikidata
Koch, 1837
Superfamili
Pseudochactoidea

Buthoidea
Chaeriloidea
Chactoidea
Iuroidea
Scorpionoidea

Lihat pula teks.

Sikhala (Karakteristik fisik) bulö'ö

Tongo tefa'oli ba zi dombua bagia ya'ia da'ö: cephalothorax faoma abdomen. Abdomen tefangamöi moroi ba mesosoma faoma metasoma. Arachnoidea

Biso dongo (Racun kalajengking) bulö'ö

Ngawalö dongo, oi mobiso. Si no oi la'ila niha wa tongo andre, fao ia sitobali neurotoksin ma biso samakiko saraf ba li Indonesia lamane racun saraf. So wangositengagö ya'ia da'ö Hemiscorpius lepturus si so biso sitotoksik (racun sel). Neurotoksin tefa'oli moroi ba protein side-ide faoma natrium simanö göi kalium, soguna ba wamakao ma ofeta ba wamakiko transmisi saraf nituonia. Tongo, bisonia i'oguna'ö sitobali fangöna ba wolaŵa udu.

Biso dongo, abölö i'oguna'ö sitobali artropoda ma hexapoda tanöbö'ö ba da'a zi lö tobali fökhö ba niha nituonia, ha abao ba zifasui nituonia. Hiza ba dongo tanöbö'ö, abölö-bölö gangolifa dongo Buthidae da'a mobiso sibai sitobali mamunu niha nituonia. Tongo sabölö ni'ata'ufi ya'ia da'ö tongo Leiurus quinquestriatus, moroi ba ngafu Parabuthus, Tityus, Centruroides, ba yamendrua sa'ae dongo moroi ba ngafu Fattail scorpion ma Androctonus.

Böröta dongo (Asal usul kalajengking) bulö'ö

Tongo sabölö atua molo'ö fangi'ila niha auri me inötö Paleozoikum, na lafaigi so ba zi 400 juta fakhe si lalö. Fabö'ö simane ni'ila niha sato. Sikhala dongo, mo ngandroto, ba ulinia arakhagö hulö zimane lele. Na lafaedogö moroi ba zikhala dongo sauri ba ginötö si lalö, abölö ide-ide 100 kali moroi ba wa'ebua dongo ni'ila niha mane ma'ökhö, fa'alaŵa so ba zi 2 ofeta 3 meter. Aefa da'ö tongo sauri ba ginötö si lalö, auri ba nidanö.

Taksonomi bulö'ö

Umbu bulö'ö