Börösisi

Balö gahe tanö furi

Börösisi ma börözisi ya'ia da'ö no töi ndroto-ndroto mboto niha ba mbalö gahe tanö furi, sowulo-wulo ba sanodo (li Indonesia tumit). Ba gahe kabera lafotöi ia "börösisi kabera" ba ba gahe kambölö "börösisi kambölö". Börösisi andre la'ogunaö ia niha sitobali tandrösa mboto na mozizio ba yamendruamanö na mowawaö zi tetandrösa tou ya'ia börösisi sifao lalu'a kahe. Börösisi asese la'oguna'ö göi ia ba wamöröni ma zui na wangöhösö.

Töla (Tulang )calcaneus ba mbörösisi.

Börösisi ba Danö Niha, no lafaedogö ia ba lahe, ma asese lamane; fangali mbörösisi nono da'a. Eluahania, wa börösisi andre, sambua sikhala simöi famatika ba zatua föna, manohugö ngawalö zi sökhi sedöna nifalua miföna. Börösisi famaedo fangaro fozizio ba ngawalö nifalua. Börösisi, sambua ndroto-ndroto ma töla sebua moroi ba lalu'a kahe. Fetaro döla da'a, furi mbu'u kawono, samawu'a fa'abua mboto niha fetaro tanöfuri. Börösisi moguna sibai ba wozago ena'ö lö abua dambai wofanö zi samösa niha.

Adulombisi bulö'ö

Ba Danö Niha, fanötöi nagole yaŵa mbörösisi, latötöi faoma adulombisi. Ba li Indonesia lamane; betis. Yaŵa mbörösisi, so gadulo mbisi. Adulo mbisi, nagole sotundreheni döla ba wanaha fa'abua mboto niha. Hiza, adulo mbisi andre, asese so khönia wa'amofökhö. Simane, manöi gadulombisi. Fanöi gadulo mbisi andre, asese alua ia na ba ginötö ba zibongi, no maulu wa'afökhö, agakandro ba fadoli nagolenia irege ba da'a taraso wa'afökhö. Da'a alua molo'ö si no lafareso ba niha 60% ba niha si no satua. Molo'ö si no lafaehagö, fanöimbisi andre ni'a'asogö[1];

  • So wökhö ba wenaeta döla (Masalah struktural), simane; stenosis tulang belakang faoma fökhö arteri perifer
  • So wökhö ba metabolisme, simane; fökhö mbua (ginjal), ambö do (anemia), hipotiroidisme, hipertiroidisme, faoma fökhö gulo (diabetes) tipe 1 mazui tipe 2
  • Börö tanöbö'ö; simane; fa'atekiko saraf, osteoarthritis, faoma fökhö Parkinson.

Amaedola zifakhai ba Mbörösisi bulö'ö

 
Börösisi

“Ono fangali mbörösisi, ono fangali mbu'u kawono;

Amuata ndra satua lö iböhöi, amuata ndra ama lö ibato.


Eluaha ba Li Indonesia:

Anak yang menggantikan tumit; anak yang menggantikan tulang tumit,

Budaya leluhur tetap dia pegang; budaya orangtua selalu dia lakukan.


Ohitö dödö (Makna):

Iraono sisökhi lö iröi wamalua huku/mböwö sisöki sino lafalufalua ira satua meföna, lö ibato wolau amuata si sökhi si no lalau ira satua.

Na lafo'eluaha ia ba Li Indonesia: Anak yang baik adalah pewaris budaya/kelakuan yang baik dari leluhurnya, dia tidak pernah meninggalkan budaya atau adat orangtuanya.

Umbu bulö'ö

  1. Admin Labcito, "Betis Kram Saat Tidur (Penyebab dan Penanganannya)", Labcito.Co.Id, [1], mufaigi me 19 September 2023