Hiliwaele

(Saekhu moroi ba Hiliwa'ele)

Hiliwa'ele no sambua desa ba Kecamatan Moro'ö, Kabupaten Nias Barat. Kodenia ba wamatörö Indonesia 12.25.04.2008. [2]

Hiliwa'ele

Hiliwaele
Desa
Peta
Peta desa Hiliwa'ele
NegaraIndonesia
ProvinsiSumatra Utara
KabupatenNias Barat
KecamatanMoro'ö
Fa'ebolo
 • Fefu1,79 km2 (0,69 sq mi)
Sowanua
 (2019)[1]
 • Fefu722 niha
 • Fa'afasösö403,35/km2 (1,000/sq mi)
Kode pos
22862
Kode Kemendagri12.25.04.2008

Banua da'e ba no sambua ba gotalua zi 10 banua si so bakha ba kecamatan Moro'ö. Fa'ebolonia 1,79 km (kilo meter) ma 3,42 % moroi ba wa'ebolo kecamatan Moro'ö[3]. Banua andre ba no so ia ba hili-hili si mane sifagölötö mbanua ba zi sagörö Tanö Niha. Fefu nomo no tefa'oli fatahö-tahö ba so göi zi fasaulesaule. Ewali nomo si sandrohu banua ba no tobali lala göi ia ba wamakhai omo faoma omo ba banua bö'ö si so ba zi fasui. Banua si faola ba mbanua Hiliwa'ele, ya'ia da'ö Sitölu Ewali tanö ba gatumbukha, Hilifadölö ba gaekhula, Gunungsbaru tanö raya ba Lasara Bahili tanö yöu. Fa'aröu Gödo Salaŵa Mbanua Hiliwa'ele moroi ba nina mbanua kecamatan Moro'ö so mato 2 kilo meter[4].

Molo'ö data Kecamatan Moro'ö Dalam Angka 2020[5], fa'ato niha ba Mbanua Hiliwa'ele so 722 niha. Ba gotalua da'ö so 343 ndra matua ba 379 ndra alawe.

Niha Mbanua bulö'ö

Niha mbanua Hiliwa'ele tola tewa'ö oi sifatalífusö manö. Oroma da'e ba mado niha mbanuasi so irugi ma'ökhö. Arakhagö fefu Niha ba Hiliwa'ele ba ha mado Gulö ba Waruwu. Na so mado tanöbö'önia ba lö ato ira. Si to'ölönia da'ö ha sifatewu, ma zui ira alawe nihalö tobali donga ndra matua niha mbanua Hiliwa'ele moroi ba mbanua bö'ö. Hiza'i fa'afabö'ö madora andrö ba lö tobali taha-taha ba wariawösa ba niha mbanua börö me fetarora no tefagölösi ba niha mbanua so'arota ma sangai ya'ira.

Fangalui Niha Mbanua bulö'ö

Fangalui niha mbanua Hiliwa'ele fagölö ira ba mbanua bö'ö. Ha dombua ngawalö zi tobali tötönafö niha mbanua ba wanohugö fa'auri ba he ba wamönökhi soguna tanöbö'ö, ya'ia da'ö mohalöŵö ba laza (bertani sawah) ba mogai gitö. Na so ira zohalöŵö ba danöbö'ö si mane sohalöwö ba wamareta, sogale ba nomo ma zui ba harimbale, ba tola teŵa'ö lö ato si'ai ira.

Famahaö ba Zikola bulö'ö

Ba mbanua andre ba so zikola ni'asogö wamareta, ya'iya da'ö SD ma Sekolah Dasar. Lö sisindro nasa SMP, SMA ma SMK, töratöra zikolah salaŵa nifotöi Pergurua Tinggi. Lö sana da'ö.

Agama Niha Mbanua bulö'ö

Ba Hiliwa'ele so tölu ngawua gosali ba mbanua da'a. Dombua osali zi fao bakha ba Mbanua Niha Keriso Protestan ba sambua osali Katolik.

Hada bulö'ö

Niha mbanua Hiliwa'ele no sambua banua nga'ötö zi Lima Ina göi ira. Meföna ba banua da'ö fao ia ba Nöri Moro'ö. Börö daö, fa'auri niha mbanua ba ngawalö gamuata nifalua si mane famalua falöŵa, famazökhi omo, fame'e ono nihalö, ba lafalua da'ö molo'ö goiogoi si no lafatö'ö ira satua ba Wondrakö zi Lima Ina.





Umbu bulö'ö

  1. 1,0 1,1 BPS Kabupaten Nias Barat (2020), Kecamatan Moroo Dalam Angka 2020, nga'örö 36.
  2. Peraturan Menteri Dalam Negeri No.72 Tahun 2019 (PDF), Kementerian Dalam Negeri, nga'örö 562. (Li Indonesia)
  3. Kecamatan Moro'ö Dalam Angka Tahun 2020, nga'örö 6
  4. ibid, nga'örö 25
  5. ibid, nga'örö 34