Lahagu ya'ia da'ö no sambua desa ba Kecamatan Mandrehe Utara, Kabupaten Nias Barat. Kodenia ba wamatörö Indonesia 12.25.06.2011.[2] Banua da'e ba no sambua ba gotalua zi 12 banua zi so bakha ba kecamatan Mandrehe Utara. Fa'ebolonia 3,76 km (kilo meter) ma 9,50 % moroi ba wa'ebolo kecamatan Mandrehe Utara[3]. Banua andre ba no so ia ba hili-hili si mane sifagölötö mbanua ba zi sagörö Tanö Niha. Fefu nomo no tefa'oli fatahö-tahö ba so göi zi fasaulesaule. Ewali nomo si sandrohu banua andre ba no tobali lala göi ia ba wamakhai omo faoma omo ba banua bö'ö si so ba zi fasui.

Lahagu
Desa
Peta
Peta desa Lahagu
NegaraIndonesia
ProvinsiSumatra Utara
KabupatenNias Barat
KecamatanMandrehe Utara
Fa'ebolo
 • Fefu3,76 km2 (1,5 sq mi)
Sowanua
 (2019)[1]
 • Fefu921 niha
 • Fa'afasösö244,95/km2 (630/sq mi)
Kode pos
22814
Kode Kemendagri12.25.06.2011

Banua si faola ba mbanua Lahagu, ya'ia da'ö banua Tarahösö tanö ba gatumbukha, banua Ononamölö 1 tanö ba gaekhula, Sihare'ö tanö raya ba banua Taraha tanö yöu. Fa'aröu Gödo Salaŵa Mbanua Lahagu ba nina mbanua kecamatan Mandrehe Utara ha 1 km[4].

Molo'ö data Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, fa'ato niha ba Mbanua Lahagu so 921 niha. Ba gotalua da'ö so 452 ndra matua ba 469 ndra alawe[5].

Niha Mbanua bulö'ö

Niha mbanua Lahagu tola tewa'ö oi sifatalífusö manö. Oroma da'e ba mado niha mbanuasi so irugi ma'ökhö. Sabölö ato ba Lahagu ya'ia da'ö mado Lahagu. Baero da'ö so göi mado Gulö, mado Zai, mado Zebua, mado Zai, mado halawa, mado Lase, ba tanö bö'önia, he si fatewu ba göi ira alawe moroi ba mbanua bö'ö nihalö tobali donga ndra matua niha mbanua Lahagu. Hiza'i fa'afabö'ö madora andrö ba lö tobali taha-taha ba wariawösa ba niha mbanua börö me fetarora no tefagölösi ba niha mbanua so'arota ma sangai ya'ira.

Fangalui Niha Mbanua bulö'ö

Fangalui niha mbanua Lahagu fagölö ira ba mbanua bö'ö. Ha dombua ngawalö zi tobali tötönafö niha mbanua ba wamönökhi soguna ero ma'ökhö, ya'ia da'ö mohalöŵö ba laza (bertani sawah) ba mogai gitö. Na so ira zohalöŵö ba danöbö'ö si mane sohalöwö ba wamareta, sogale ba nomo ma zui ba harimbale, ba tola teŵa'ö lö ato si'ai ira.

Ungo Nidanö Sahatö bulö'ö

Ungo ndaö sebua ba sahatö ba Lahagu, ya'ia da'ö Oyo. Hiza'i idanö andrö ba lö na sa mu'oguna'ö ia tobali lala wangalui ba niha mbanua simane wisata air ma zui famo'idanö laza ba tanöbö'önia. Ba ginötö deu ba itaria ebua molö irege tobali tabitabi niha mbanua na möi ira ba mbanua si yefo Noyo.

Famahaö ba Zikola bulö'ö

Ba mbanua Lahagu, no so lala ba niha bambanua ba we'amöi ba zikola. Irugi ndröfi 2021 ba no so ba Lahagu Sekolah Dasar (SD) Negeri 070183 Lahagu, Sekolah Dasar) SD) Negeri Fulolo, Sekolah Menengah Pertama (SMP) Negeri 1 Mandrehe Utara, Sekolah Menengah Kejuruan (SMK) Negeri 1 Mandrehe Utara ba Sekolah Menengah Atas (SMA) Negeri 1 Mandrehe Utara.[6]

Agama Niha Mbanua bulö'ö

Ba Lahagu so tölu ngawua gosali, ya'ia da'ö dombua gosali zi faböbö ba Mbanua Niha Keriso Protestan ba sambua gosali sifaböbö ba Katolik

Hada bulö'ö

Niha mbanua Lahagu no sambua banua sifaböbö ba nöri Talunoyo. Nahia gamatöröŵa Nöri Talunoyo andre ba no ifawöda ira ungo Nidanö Noyo. Oi so niha ba mbanua ba zi fatambai Noyo. Fa'auri niha mbanua ba zanandrösa ba ngawalö halöŵö ma amuata wa'auri si mane famalua falöŵa, famazökhi omo, fame'e ono nihalö, ba lafalua da'ö molo'ö goiogoi si no lafatö'ö ira satua ba Wondrakö Nöri Talu Noyo.





Umbu bulö'ö

  1. 1,0 1,1 BPS Kabupaten Nias Barat (2020), Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, nga'örö 40.
  2. Kementerian Dalam Negeri (2019), Peraturan Menteri Dalam Negeri No.72 Tahun 2019 (PDF), nga'örö 563. ((Li Indonesia))
  3. Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, nga'örö 6
  4. Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, nga'örö 27
  5. Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, nga'örö 38
  6. Kecamatan Mandrehe Utara Dalam Angka 2020, nga'örö 45-51