Misionaris

samösa niha si tefaböbö ba gangowuloa fa'alowalangi bakha ba zi sambua agama, nifatenge ba wondrou'ö famati nilolohe gangowuloa andrö

Misionaris no samösa niha si tefaböbö ba gangowuloa fa'alowalangi bakha ba zi sambua agama, nifatenge ba wondrou'ö famati nilolohe gangowuloa andrö. Ero agama so khöra misionaris si möi ba wamazewe duria agama andrö.

Pastor Johannes Hämmerle, samösa misionaris moroi ba Jerman si no mohalöŵö töra 50 fakhe ba Danö Niha. Oya isura mbuku sanandrösa ba Danö Niha he ba li Indonesia ba he ba li Jerman. Ya'ia göi zamasindro Museum Pusaka Nias ba Gunungsitoli

Ira misionaris Niha Keriso i'anema'ö laröi Yerusalema aefa wemaoso Yesu ba latöröi danö irugi Roma ba wamazaewe Taromali khö Yesu Keriso. Moroi ba da'ö muzawili ia ba zi sagörö Eropa, ba moroi ba Eropa lumalö ba danö Asia, Afrika ba Amerika. Larugi danö Nusantara me tohare ndra niha Eropa simane niha Portugis, niha Spanyol ba niha Belanda. Dane-dane khöra ba wanöröi ulidanö ba wamazaewe Taromali andrö ya'ia goroisa Yesu samösa me iŵaö ena'ö labali'ö solo'ö khönia fefu soi ba gulidanö (faigi Mat 28:19-20; Mar 16:15-18). Bahiza börö me no iŵaö Yesu wa no lafalua khönia gofu hadia ia nifalua khö ndra niha silumana (Mat 25:40) andrö wa baero wamahaö ba agama, sito'ölönia so mato ha'uga tö lala nitörö ndra misionaris Niha Keriso. Lala si sara, lafa'anö wamahaö ba ndraono, ya'ia na lafasindro sekola, asrama, ma zui latolo zatua ba wamu'a "uang sekolah", btn. Lala si dua, labe'e ngawalö wanolo si fakhai ba wa'owaöri mboto (li Indonesia "kesehatan"), ya'ia na lafasindro klinik ba lahönagö "kursus" si fakhai ba "kesehatan" btn. Lala si tölu, labe'e wamahaö ena'ö tedou wangalui niha, duma-dumania na labe'e "kursus pertanian", lafasindro koperasi nifotöi CU (Credit Union), btn.

Ira misionaris agama Budha möi ira la'anöröi India, irege labali'ö solohi khö Budha niha ba Burma, Thailand, Laos, Kamboja, Vietnam ba Indonesia. Ma'ökhö no muzawili ira ba zi sagörö ulidanö.

Ira misionaris Hindu no labörögö lafazaewe agama Hindu fondrege ginötö föna. Moroi ba India möi ira larugi hulo Jawa ba ba ginötö wa'atohare agama Islam laröi hulo Jawa lumalö ira ba hulo Bali

Simanö göi ndra misionaris niha Islam. Tebörögö ba ginötö Muhammad ba ngaotu ndröfia si fitu furi wa'atumbu Keriso möi ndra misionaris Islam wamazaewe duria Muhammad ba zi sagörö Afrika Utara, lumalö ba danö Asia, töra-töra danö Asia nifotöi Timur Tengah, irugi Nusantara, si no tobali Indonesia ma'ökhö.

Misionaris ba Danö Niha bulö'ö

Me 1832 larugi Danö Niha ira misionaris Gereja Katolik (heŵa'ae lö ara me no larugi oi mate ira) ba me 1865 larugi göi Danö Niha ira misionaris Gereja Protestan.

Moroi ba gotalua ndra misionaris Protestan sohalöŵö ba Danö Niha so darua fondrege tehöngö. Sara, Ernst Ludwig Denninger börö me ya'ia zi föföna sibai tohare ba Danö Niha (la'owasaini luo wa'atoharenia andrö irugi ma'ökhö tobali luo wa'atumbu Gereja BNKP ba Danö Niha) ba börö me ya'ia göi zamo'eluaha Sura Luka ba li raya. Dua, Heinrich Sundermann börö me ya'ia zo'ali Zura Ni'amoni'ö ba li Niha (he Amabu'ulali Siföföna ba he Amabu'ulali Sibohou) ba börö me no ifazökhi kamus li Niha (kamus Nias-Jerman)[1] awö mbuku "Tata Bahasa Nias" nisura ba li Jerman. Ma'ökhö lö sa'ae misionaris Protestan moroi ba Eropa sohalöwö ba Danö Niha.

Bahiza so nasa ma'ökhö mato ha'uga ndra misionaris Gereja Katolik moroi ba Eropa ba Danö Niha. Samösa ba gotaluara, fondrege tehöngö börö me no tobali ia ere budaya Nias, töinia Johannes Maria Hämmerle, samösa pastor moroi ba Jerman. Oya i'owuloi hikaya moroi ba zi sagörö Tanö Niha, simanö göi i'owuloi ngawalö gama-gama budaya ba ifa'oli bakha ba Museum Pusaka Nias si no ifasindro, si tobali okhöta fondrege ebua böli ba Nono Niha.

Umbu bulö'ö

  1. So kamus Nias-Jerman andre yaŵa ba Wikibuku Nias